دهم تیرماه در تقویم به نام روز صنعت و معدن مزین شده؛ روزی که برای استان فارس نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است چراکه بخش صنعت و معدن در این استان پهناور محور مهمی از توسعه اقتصادی به شمار می‌رود.

در دل کوه‌ها و دشت‌های پهناور این دیار، معادن غنی از فلزات و سنگ‌های معدنی نهفته‌اند؛ از سنگ آهن گرفته تا کرومیت، مرمر و مس؛ گویی زمین فارس، همچون کتابی گشوده از نعمت‌های خدادادی، فرصت را برای شکوفایی اقتصاد فراهم کرده و هر تیشه‌ای که بر سنگ‌های این سرزمین می‌خورد نه تنها روزنه‌ای به سوی تولید و توسعه می‌گشاید، بلکه پژواکی برای تبدیل شدن فارس به قطب مهم صنعتی در کشور می‌شود.

در حوزه صنعت نیز شهرک‌های صنعتی پررونق فارس، میزبان ده‌ها واحد تولیدی در زمینه‌های گوناگون‌اند؛ از صنایع غذایی و دارویی گرفته تا پتروشیمی و خودروسازی.

دست‌های پینه‌بسته کارگرانِ این واحدهای صنعتی ستون‌های استوار اقتصادند و کارخانه‌ها در این خاک در تلاشند تا سازندگانی برای فردایی روشن‌ باشند.

پیوند ریشه‌های کهن فارس با تکنولوژی نوین، نشان داده که می‌توان سنت و صنعت را در کنار هم داشت؛ می‌توان از دل کوه‌های خاموش، صدای زندگی و امید برآورد و می‌توان با بهره‌گیری از منابع طبیعی، مسیری پایدار به سوی رشد و پیشرفت ترسیم کرد.

ظرفیت‌های تولیدی و استخراجی

در حقیقت استان فارس به عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعتی و معدنی کشور، دارای ظرفیت‌های فراوانی در حوزه‌های مختلف تولیدی و استخراجی است؛ این استان با دارا بودن معادن متنوع مانند سنگ‌های تزئینی، آهن، مس و معادن غیرفلزی می‌تواند نقش کلیدی در توسعه اقتصادی منطقه و کشور ایفا کند.

طبق آخرین گزارش‌ها نزدیک به ۷۸۰ معدن دارای پروانه بهره‌برداری در استان فارس وجود دارد که ۲۶ ماده معدنی از آنها در حال استخراج است و عمده این مواد را سنگ تزییتی و مصالح ساختمانی به ویژه شن و ماسه و آهک تشکیل داده‌اند.

با سازمان ایمیدور نیز تفاهم‌نامه‌هایی از چهار سال گذشته منعقد و اکتشاف همه پهنه‌های معدنی استان در دستور کار قرار دارد و تاکنون نزدیک به ۴۳ هزار کیلومتر مربع توسط این سازمان اکتشاف شده است.

چالش‌های صنعت و معدن در فارس

با این وجود، صنعت و معدن فارس با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند که مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های بالقوه آن می‌شود؛ کمبود زیرساخت‌های مناسب، عدم بهره‌گیری کامل از فناوری‌های نوین، محدودیت‌های مالی و سرمایه‌گذاری و همچنین چالش‌های محیط‌زیستی از مهم‌ترین این مشکلات به شمار می‌رود.

ضعف در تأمین انرژی پایدار و مشکلات دسترسی به بازارهای بین‌المللی نیز از دیگر موانع پیش روی توسعه صنعتی و معدنی استان است.

افزون بر این، مسائل مربوط به نیروی انسانی متخصص و آموزش‌های فنی، روند توسعه را کند کرده و نیازمند توجه ویژه است؛ همچنین، فرآیندهای اداری طولانی و عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف، از دیگر مشکلات ساختاری به شمار می‌آید.

در حال حاضر بحران آب در استان فارس، مانند شمشیری بر گردن توسعه صنعتی آویخته شده؛ بسیاری از طرح‌های صنعتی به دلیل کمبود آب متوقف شده‌اند. صنایع آب‌بر مانند فولادسازی و پتروشیمی، با محدودیت‌های جدی مواجه هستند.

همچنین جاده‌های فرسوده، شبکه برق ناپایدار و سیستم حمل‌ونقل عمومی ضعیف مانع جذب سرمایه‌گذاران بزرگ شده‌اند و بسیاری از معادن به دلیل نبود راه‌های دسترسی مناسب، هنوز دست‌نخورده باقی مانده‌اند.

چه باید کرد؟

با این حال، ظرفیت‌های بالقوه استان فارس، از جمله موقعیت جغرافیایی مناسب، منابع غنی معدنی، نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده، زمینه‌ساز رشد و توسعه در آینده‌ای نزدیک هستند.

لذا برنامه‌ریزی‌های دقیق، جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند زمینه را برای توسعه پایدار صنعت و معدن در این استان فراهم کند.

سرمایه‌گذاری در فناوری نوین

استفاده از تکنولوژی‌های نوین در بازیافت آب، انرژی‌های تجدیدپذیر و اتوماسیون صنعتی می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. نصب پنل‌های خورشیدی در مناطق صنعتی نیز گامی به سوی خودکفایی انرژی است.

توسعه زیرساخت‌ها

ساخت خطوط ریلی جدید، بهبود شبکه جاده‌ای و تقویت شبکه برق هم می‌تواند جذابیت استان را برای سرمایه‌گذاران چندبرابر کند.

آموزش و نگهداشت نیروی انسانی

ایجاد دانشگاه‌های تخصصی، مراکز آموزش فنی‌حرفه‌ای پیشرفته و ارائه مشوق‌های مناسب برای ماندگاری متخصصان از دیگر ضروریات توسعه در استان فارس به شمار می‌رود.

در نهایت توجه به حفظ محیط زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی همراه با ارتقای سطح دانش فنی و مدیریتی نیز مسیر توسعه صنعتی و معدنی استان فارس را هموار می‌کند.

بی‌تردید مسیر پیشرفت اقتصادی از دل خلاقیت، نوآوری و بهره‌وری در بخش صنعت و معدن عبور می‌کند و ارج نهادن به تلاش‌های فعالان این عرصه، گامی مهم در جهت شکوفایی بیشتر استان خواهد بود.

استان فارس، سرزمین فرهنگ و تمدن، نه‌تنها به واسطه تاریخ پرشکوه و آثار باستانی‌اش شناخته می‌شود، بلکه امروز نیز به عنوان یکی از قطب‌های صنعت و معدن کشور، جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد ایران دارد؛ این سرزمین اکنون با ثروت‌های زیرزمینی غنی و موقعیت استراتژیک خود، می‌تواند به قطب مهم صنعتی کشور تبدیل شود.